Een belangrijke verantwoordelijkheid voor het veilig realiseren van een project ligt bij de Opdrachtgever. Dit is vastgelegd in het Arbeidsomstandighedenbesluit. Het Arbeidsomstandighedenbesluit vermeldt een verplichting van de opdrachtgever om zich te vergewissen dat een project in de uitvoeringsfase veilig gerealiseerd kan worden. Hoe wordt hier invulling aan gegeven?
De twee stappen van de ontwerppreventie
Het vergewissen houdt in dat de opdrachtgever de twee stappen van de ontwerppreventie doorloopt. Het komt er op neer dat de opdrachtgever voor de eerste stap in de voorbereidingsfase moet nagaan welke risico’s als gevolg van het ontwerp of opdracht kunnen ontstaan tijdens de uitvoeringsfase. De tweede stap houdt in dat de opdrachtgever zich in de ontwerp of voorbereidingsfase vergewist dat tijdens de realisatiefase de nodige maatregelen getroffen kunnen worden.
De eerste stap van de vergewisplicht wordt veelal ingevuld door de bijzondere gevaren in te schatten, te beoordelen en vast te leggen in een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Daarnaast moeten de ontwerpkeuzes, en de gevolgen ervan, vastgelegd worden en de toetsstrategie bepaald worden om de genomen maatregelen te verifiëren. De wijze waarop dit gebeurt verschilt sterk per project of programma. Bij het opstellen van het Integraal Veiligheidsplan moet hier goed over nagedacht worden.
In de tweede stap moet een opdrachtgever, voorafgaand aan de daadwerkelijke uitvoering, nagaan dat de werkgevers en zelfstandigen op de bouwplaats hun verplichtingen op het gebied van Arbeidsveiligheid kunnen nakomen. Omdat veelal tijdens de realisatie van het contract de opdrachtnemer de ontwerp- en werkvoorbereidingsactiviteiten uitvoert, geldt het vergewissen ook voor de uitvoeringsfase. Het vergewissen in de uitvoeringsfase kent een sterke relatie met de contractbeheersing. Om invulling te geven aan de vergewisplicht stellen opdrachtgever een toetsstrategie op. Hierin wordt bepaald welke documenten worden beoordeeld en voor welke activiteiten waarnemingen en veiligheidsrondes worden uitgevoerd.
Doordachte toetsstrategie is onderdeel van de vergewisplicht
Het toetsen van V&G gerelateerde documenten in de uitvoeringsfase (na gunning) speelt een belangrijke rol in de vergewisplicht. Uitgaande van de UAV-GC is in het contract, specifiek in de vraagspecificatie proces (VSP), vastgelegd welke documenten de opdrachtnemer ter kennis brengt van de opdrachtgever. Uit het Acceptatieplan (annex III) of het Toetsingsplan (annex IV) volgt of dit respectievelijk “ter acceptatie” of “ter toetsing” is.
Voor grote projecten en programma’s ontstaat hier een extra moeilijkheid. Waar de werkzaamheden op kleine projecten te overzien zijn en in een V&G plan opgenomen kunnen worden, is dat mij grote en complexe projecten anders. Voor deze projecten stelt de uitvoerende partij vaak meerdere V&G-documenten op
Voor het bepalen van de toetsstrategie is het belangrijkom hier vooraf over na te denken. De toetsstrategie hangt samenhangt met de invulling van de verantwoordelijkheid van de opdrachtgever. Zijn documenten niet opgenomen in het acceptatieplan of toetsingsplan dan wordt het document ter informatie verstrek, wat neerkomt op het informeren van een opdrachtgever. Een opdrachtgever kan hiermee onvoldoende zijn vergewisplicht invullen. Een doordachte toetsstrategie is dus een essentieel onderdeel van de invulling van de vergewisplicht.